بثینه شعبان، نویسنده‌ای که مقاومت سوریه در برابر کشورهای غربی را به تصویر کشید

روزنامه ابتکار یادداشتی از نویسنده کتاب «ده سال با حافظ اسد» منتشر نموده است، در این گزارش می‌خوانیم:

کتاب «ده سال با حافظ اسد» که به قلم «بثینه شعبان» سیاستمدار برجسته سوری به رشته تحریر درآمده و اخیرا توسط موسسه مطبوعاتی «ایران» منتشر شده است، روایتگر وقایع مهمی از تاریخ معاصر سوریه است. «ده سال با حافظ اسد» به تشریح موضوع نبرد «عربی ـ اسرائیلی» فرایند مذاکرات صلح خاورمیانه در حد فاصل میان سال‌های 1990 تا 2000 می‌پردازد؛ کما اینکه این کتاب متضمن خاطرات نویسنده آن یعنی «بثینه شعبان» نیز هست. این کتاب اولین اثر در زمینه روایت وقایع تاریخ معاصر سوریه محسوب می‌شود که در آن به اسناد و منابع آرشیوی وزارت خارجه و کاخ ریاست جمهوری سوریه استناد شده است. آنچه که بیش از پیش بر اهمیت کتاب «ده سال با حافظ اسد» این است که مخاطب در جریان مطالعه آن، با محتوایی مواجه می‌شود که پیشتر کسی آن را نشنیده است. علت این مسئله هم آن است که «بثینه شعبان» برای اولین بار با قلم شیوای خود مذاکراتِ پشت درهای بسته میان رئیس‌جمهور سوریه با رئیس‌جمهور و وزرای خارجه آمریکا و نیز مقامات دیگر کشورها را روایت می‌کند.

کتاب مذکور متضمن 11 فصل از جمله «در مسیر مادرید»، «خوشا به سعادت حامیان صلح»، «روی کار آمدن بیل کلینتون»، «ماه عسل سوریه و آمریکا در دوران کلینتون»، «ودیعه رابین»، «زمین هسته اصلی منازعه»، «میراث یوسف‌العظمه»، «تفاهم‌نامه آوریل»، «مذاکرات غیرمحرمانه رونالدلاودر»، «فاجعه شبرزتاون» و «مردی که حاضر به امضای توافقنامه نشد» است. این کتاب هم به واسطه مضمون و هم به این دلیل که نگارنده آن همواره عهده‌دار مسئولیت‌های سیاسی حساسی بوده است، حائز اهمیت بوده و از جایگاه بالایی برخوردار است. از لحاظ مضمون می‌توان گفت که کتاب «ده سال با حافظ اسد» یک سند ملی به شمار می‌رود؛ سندی که وقایع سیاسی 10 سال آخر عمر «حافظ اسد» را تشریح می‌کند و به خوبی مقاومتِ مستحکم سوریه در برابر فشارهای فزاینده آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها را برای مخاطب به تصویر می‌کشد. در همین حال، انتشار تعدادی از نامه‌های محرمانه روسای جمهور پیشین ایالات متحده آمریکا به همتای سوری خود در کتاب، اهمیت آن را دوچندان می‌سازد.

علاوه بر مضمون، همانطور که پیشتر اشاره شد، سابقه سیاسی و ادبی نویسنده کتاب نیز عامل دیگری است که بر اهمیت و جایگاه آن می‌افزاید. این سیاستمدار زنِ سوری تقریبا در 10 سال آخر عمر «حافظ اسد» در کنار رئیس‌جمهور سوریه بود و به عنوان مترجم انگلیسی ویژه و مشاور وی به فعالیت پرداخت. از همین روی، وی در تمامی دیدارهای سیاسی و دیپلماتیکِ «حافظ اسد» ـ اعم از علنی و غیر علنی ـ حضور داشته و از نزدیک در جریان جزئیات تحولات سیاسی قرار گرفته است. این شخصیت سوری هم‌اکنون نیز به عنوان یکی از ارکان اصلی دولت سوریه محسوب می‌شود و در کسوت مشاور سیاسی ـ رسانه‌ای «بشار اسد» فعالیت می‌کند.

نگاشته‌های «بثینه شعبان» به عنوان یک شخصیت سیاسی و ادبی عمدتا ارزشمند و برجسته هستند؛ طبیعتا کتاب «ده سال با حافظ اسد» نیز به دلایلی که ذکر شد، از این قاعده مستثنی نیست.

آنچه که بدان اشاره شد، خود به عنوان محرکی بود که مرا به ترجمه کتاب «ده سال با حافظ اسد» ترغیب کرد. ترجمه این کتاب در مدت زمانی که قریب به 4 ماه به طول انجامید. می‌توان از فشردگی زمان ترجمه کتاب به عنوان یکی از چالش‌هایی یاد کرد که در طول زمان ترجمه با آن مواجه شدم. به طور کلی، تجربه ترجمه کتاب «ده سال با حافظ اسد» را تجربه تلخی تلقی نمی‌کنم، چراکه جذابیت‌های بکارگرفته‌شده در متن کتاب ازجمله بیان احساسات شخصی، تشریح برخی خاطرات و نیز وجود انسجام و یکپارچگی محتوایی در میان اجزاء مختلف کتاب موجب شد تا در هر مرحله از ترجمه بیشتر بتوانم با کتاب ارتباط برقرار کنم. البته ناگفته نماند که یکی دیگر از چالش‌ها در مسیر ترجمه کتاب «ده سال با حافظ اسد» انتقال جذابیت‌های مذکور ازجمله احساسات نویسنده آن بود که حتی الامکان تمام تلاش خود را به کار بستم تا مخاطب این جذابیت‌ها را درک کند. آنچه که باعث افتخارم به عنوان مترجم کتاب «ده سال با حافظ اسد» شد، این است که «محمد الحورانی» رئیس اتحادیه نویسندگان جهان عرب تاکید کرد که در ترجمه کتاب، جذابیت‌ها منتقل شده است.

رامین حسین آبادیان

بـیـشتـر بـخوانیم