کتاب «عملیات پنجه عقاب» به قلم جاستین دابلیو ویلیامسون و ترجمه محمد معماریان روایتی امریکایی از عملیاتی امریکایی است که ۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۹ در صحرای طبس و در ایران به شکست انجامید.
به گزارش «انتشارات ایران» کتاب « عملیات پنجۀ عقاب » برگرفته از نام مأموریتی است با همین عنوان که اغلب افراد در ایران آن را به «عملیات طبس» می‌شناسند؛ عملیاتی نظامی که در پنجمین روز از دومین ماه ۱۳۵۹ با نقشه از پیش تعیین شده گروهی از افسران بلندمرتبه امریکا نقش بر آب شد.
ناخواند‌ه‌ای از واقعه طبس به روایت یک دیپلمات امریکایی
نیروهای «دلتا» (نیروی زمینی ایالات متحده) که در نخستین تجربه عملیات نظامی خود، برای آزادسازی گروگان‌های امریکایی سفارت تسخیر شده ایالت متحده به دست دانشجویان ایرانی، طی یک عملیات پیچیده و محرمانه وارد خاک ایران شده بودند، ناکام از اجرای عملیات، شکست را پذیرفتند.
ابن برای اولین‌بار است که روایتی امریکایی از عملیات پنجۀ عقاب و اتفاقات صحرای طبس در قالب یک کتاب یک دیپلمات امریکایی در عراق، کنگو، اسپانیا و مکزیک در ایران منتشر می‌شود.
همزمان با سالروز این عملیات نافرجام «همشهری آنلاین» نوشت: کتاب «عملیات پنجه عقاب» به قلم جاستین دابلیو ویلیامسون و ترجمه محمد معماریان روایتی از عملیات ناکام نیروهای دلتای آمریکا برای نجات گروگان‌های آمریکایی، بعد از تسخیر سفارت آمریکا به دست دانشجویان ایرانی است.
این برای اولین بار است که روایتی آمریکایی از عملیات پنجه عقاب و اتفاقات صحرای طبس انتشار می‌یابد.
مؤلف علاوه بر استفاده از اسناد این عملیات که در سال 1992 از طبقه بندی محرمانه خارج شده است، در مصاحبه با برخی از نیروهای حاضر در این عملیات به بیان جزئیات واقعه از زبان خود آمریکایی‌ها پرداخته که از این منظر کتاب دارای اهمیت فراوانی است.
مؤلف علاوه بر شرح کامل این عملیات، اهداف و برنامه‌های آن را نیز بیان کرده است؛ هر چند که آمریکایی‌ها نتوانستند به طور کامل این برنامه ها را اجرا کرده و به اهداف مورد نظر دست پیدا کنند.مطالعه این کتاب در روشن شدن زوایای این عملیات پیچیده و علت شکست آن منبع با ارزشی برای پژوهشگران و علاقمندان خواهد بود.
مولف کتاب درباره این اثر این طور نوشته است: «گردآوری نگاه جامع به عملیات پنجه عقاب 40 سال پس از اجرای آن حمله، به چند دلیل چالش برانگیز بود؛ بیش و پیش از همه، این یک عملیات بسیار محرمانه بود که هنوز هم برخی جزئیاتش محرمانه هستند. علاوه بر این، روایت های اول شخص که طی 10 سال ابتدایی پس از عملیات منتشر شدند، به واسطه محرمانگی های باقیمانده، پیاده سازی نادرست دستنوشته ها و خطای حافظه در باب جزئیات عملیاتی ماموریت، مشکل داشتند.
متاسفانه برخی از این خطاها هنوز هم هرازگاهی در برخی آثار خودنمایی می کنند. در نهایت بایگانی تصویری از این عملیات، بسیار کم است. تعدادی عکس از هواپیماهای مختلف پیش از یورش و همچنین از صحرای شماره یک پس از فاجعه وجود دارد، اما تنها عکس های شناخته شده از نیروی دلتا هنگام ورود به عملیات، سلسله عکس هایی هستند که عکاس دلتا، ژوزف جی سوماکریس گرفته است.
این عکس های جالب توجه، دلتا را هنگام سوار شدن به هواپیما در روز حمله و 24 ساعت بعد هنگام بازگشت از آن اتفاق فاجعه بار نشان می دهد. من عمیقا مدیون گروهبان دوم بازنشسته ارتش ایالات متحده، مایک آر واینینگ، سروان بازنشسته نیروی دریایی ایالات متحده، لری بی برنان و گروهبان سوم سابق سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده، جیمز بنکرافت هستم که صبورانه به سوالات متعدد من درباره حمله پاسخ دادند.
مساعدت آنها در کنار هم چیدن قطعات مختلف ماجرا و تبیین ناسازگاری ها در روایت های سابقا منتشر شده، بسیار ارزشمند بود. سال 1992 هزاران صفحه اسناد مربوط به حمله از جمله بایگانی صوتی ضبط شده، از طبقه بندی خارج و به صورت عمومی منتشر شدند. لازم به ذکر است که آنها گنجینه ای از اطلاعات بودند.
برخی از گفت و گوهای پرحرارت رادیویی در طول عملیات در این کتاب آورده شده است. چند دفترچه بایگانی اتفاقات که در این اسناد بودند نیز به روشن کردن دنباله وقایع کمک کردند.» در بخشی از کتاب می خوانیم: «در عمق خاک ایران، بالگردهای RH-53D که برای یورش به سفارتخانه لازم بودند، پس از عبور یک هبوب بدون آنکه آسیب ببینند، ناگهان با هبوب بزرگ تر و شدیدتری مواجه می شوند که حداقل 160 کیلومتر ادامه دارد. آنها کمتر از 320 کیلومتر با صحرای شماره یک و میعادگاه با هواپیماهای C-130 فاصله دارند که حامل سوخت بالگردها و نفرات تیم نجات است، اما منظره پیش روی آنها هولناک است.
کمی بعد، آرایش دقیق پیش روی آنها به هم می ریزد و خدمه ای که سعی می کنند با چنگ و دندان از دل طوفان بگذرند، بدجور جا می خورند. حتی یک بالگرد بلوبرد 5، دست برمی دارد و برمی گردد.»
گفتنی است فروش این اثر خواندنی در سایت آمازون و در حوزه کتاب های تاریخی ایران رتبه 139 را به دست آورده است، از این رو مطالعه آن در روشن شدن زوایای این عملیات پیچیده و علت شکست آن، منبع باارزشی برای پژوهشگران و علاقه مندان خواهد بود.
کتاب«عملیات پنجه عقاب» با عنوان فرعی: تلاش نافرجام در خاتمه دادن به بحران گروگان‌گیری در ایران، به قلم جاستین دابلیو . ویلیامسون و ترجمه محمد معماریان، در 168 صفحه و قطع رقعی اروپایی از سوی انتشارات ایران منتشر شده است.
روزنامه ایران/ ناخواند‌ه‌ای از واقعه طبس به روایت یک دیپلمات امریکایی
سهیلا نوری – خبرنگار
انتهای پیام/
